Lueginsland - erschienen am 20. August 2005 in der Badischen Zeitung

Vrwandtschaft

Am letschte Samschtig het is dr MM Jung uf Norwege gfiährt - hit geh-mer emol mit em Ali uf d Walz. E Tirk ka vu Bulgariä bis uf China laüfe, ohni einmol e greßer Stick in d Verlägeheit z kumme, ass er d Lit nit verstoht. Iberal gits turksprochigi Mehrheite un Minderheite. Er mueß friili d Ohre scho spitze, dänn s git uf däne 4000 km aü Dialäktunterschiid. Aber wänn er e Alemann as Sprochberoter mitnimmt, ischs eifach. Dänn mir Alemanne hän diä Unterschiid, wu sälli uf 4000 Killemetter hän, innerhalb vu unsere 300 km. Also, Alfred, kunnsch mit?

Zwische Sofia un Ankara sage d Lit yok, bak usw. (= s git nit; lueg) Witer im Oschte hersch uf eimol yoch, bach usw. Was hän dänn diä mit ihrenem ch, wunderet sich dr Ali. Eh weisch, sait dr Alfred, des wurd e Lütverschiäbung sii, mir hän des im Alemannische aü. Do sagi si im Süde Chue anstatt Kue oder starch anstatt stark. Allah-ü ekber! (Gott isch groß!) riäft do dr Ali uf arabisch. Un e Aseri-Tirk üs em Iran stimmt em zue: Allah-u äkbär! Dr Ali hert des un runzlet d Stirn: Dä ka doch nit rächt arabisch! Eh, des ka mer nit grad sage, meint do dr Alfred, s git e Tirkei-tirkischi Üssproch-Tradition bim Arabische, do wäre d u zu ü gmacht, un d ä zu e. So ebis gits bi uns aü: Im Elsiß un im weschtlige Briisgaü, zum Deil noch in dr Ortenaü, sait mer dü anstatt du, Wäg (= Wag) anstatt Weg, Hüüs anstatt Huus. Dschok Schükür, sait do dr Ali zum Dank, un dr Aseri bedankt sich aü: Dsoch Schukur!

Diä Reis goht witerscht, si kumme iber Turkmenischtan, Kasachschtan un Kirgisiä bis uf Oscht-Turkeschtan. Des ghert zu China, do wohne d Uigure, un diä sage bar anstatt var (= s git). Wurum dänn des, frogt dr Ali. Eh, s isch doch immer s Glich, sait dr Alfred. B, f, v un w wäre alli an dr Lippel bildet un kenne licht verdüscht wäre. So finde mir aü im Alemannische Haber un Hafer, Owe un Obe, ebig un ewig. Wallahi billahi, sait dr Ali do, no hän diä ganze Unterschiid im Grund gnumme e gliche Üsgangspunkt, no verbirgt sich hinter däne Unterschiid e alti Verwandtschaft?! Nyt anders, sait dr Alfred.

Harald Noth